Sociaal zekerheidsrecht Algemeen In Nederland is er een uitgebreid stelsel van wetten en maatregelen op het terrein van de sociale zekerheid. Dit rechtsgebied omvat de regeling van rechten en plichten van werkgevers, werknemers en zelfstandigen met betrekking tot onder andere ziekte, arbeidsongeschiktheid en werkloosheid. Sociale voorzieningen en sociale verzekeringen Sociale zekerheid heeft tot doel het verschaffen van een inkomensgarantie aan degene die niet of niet meer in staat is om met het verrichten van arbeid in zijn levensonderhoud te voorzien. In het sociaal zekerheidrecht wordt een onderscheid gemaakt tussen sociale voorzieningen en sociale verzekeringen. De sociale verzekeringen worden onderverdeeld in werknemersverzekeringen en volksverzekeringen. Bij sociale voorzieningen gaat het om een voorziening in het bestaansminimum. Te denken valt aan de Wwb, WSW, IOAW en IOAZ. De sociale voorzieningen worden gefinancierd uit de algemene middelen en een eventueel arbeidsverleden is van geen of minder belang. Bij de werknemersverzekeringen is er ten aanzien van de hoogte van de uitkering een relatie met het eerder verdiende loon. Tot de werknemersverzekeringen worden de ZW, WIA, Wajong, WW, TW en de ZFW gerekend. De volksverzekeringen hebben in het geheel geen relatie met een arbeidsverleden. Hiertoe behoren de AOW, ANW, AKW en AWBZ. Uitvoeringsorgaan De instantie waarmee iedere werkgever en werknemer te maken heeft, is het Uitvoeringsorgaan Werknemersverzekeringen (UWV). Sedert 1 januari 2002 zijn de vijf uitvoeringsinstellingen Cadans, Gak, Guo, Uszo en Sfb en het Landelijk instituut sociale verzekeringen (Lisv) opgegaan in het UWV. Het UWV voert de werknemersverzekeringen uit. Wet verbetering poortwachter Met de invoering van de Wet verbetering poortwachter op 1 april 2002 zijn er strikte regels opgesteld ten behoeve van de reïntegratie van werknemers die langdurig ziek zijn. De Arbo-dienst die door de werkgever moet worden ingeschakeld, ondersteunt bij de begeleiding en adviseert over werkhervatting. Op basis van een probleemanalyse geeft de Arbodienst advies over werkhervatting. In het begin van de ziekteperiode moet door de werkgever een plan van aanpak worden opgesteld. In dit plan staan de afspraken die de werkgever en de werknemer gezamenlijk hebben gemaakt over de werkhervatting. Met ingang van 1 januari 2004 zijn de regels aangepast, zo geldt na deze datum een ziektewetperiode van 2 jaar. Wanneer het reïntegratieproces niet overeenkomstig de wet is verlopen, kan dit consequenties hebben voor het vervolgtraject, zoals een verlengde loondoorbetalingsplicht voor de werkgever, de kans op ontslag en een sanctie op de WIA-uitkering voor de werknemer. Bij geschillen verband houdende met het sociaal zekerheidsrecht worden zowel werkgevers als werknemers bijgestaan. Zo kan voor werknemers bij een afwijzing, intrekking of verlaging van een uitkering een bezwaarschrift worden ingediend. Ook kan met betrekking tot bovengenoemde zaken een procedure worden gestart bij de rechtbank. Werkgevers kunnen worden bijgestaan bij geschillen over bijvoorbeeld het vaststellen van verschuldigde premies, verplichtingen inzake de Wet verbetering poortwachter.
